 |
| Ganeşa |
"Esasen mit, bireyleri ve toplumları birbirine bağlayan kültürel bir yapı, dünyanın ortak bir anlayışıdır. Bu anlayış dinsel veya laik olabilir. Yeniden doğmak, cennet ve cehennem, melekler ve iblisler, kader ve hür irade, günah, Şeytan ve günahlardan arınma dini mitlerdir. Egemenlik, ulus devlet, insan hakları, hayvan hakları, eşcinsel hakları laik mitlerdir. Dinsel olsun laik olsun bütün mitler bir grup insana son derece anlamlı gelir, Herkese değil. Belli bir noktadan sonra herkese mantıklı gelemez. Sonuç olarak bunları ya kabul ederseniz ya da etmezsiniz... Mit ile mitoloji insanların kültürel ihtiyaçlarına cevap veremeyecek duruma gelince insanlar mit ve mitolojiyi bırakır. Osiris tarafından yönetilen bir öteki dünyaya inandıkları sürece Mısırlılar piramitleri inşa etmişlerdi. Ölüleri taşıyan kayıkçı Kharon'a inandıkları sürece Yunanlılar ölülerin ağzına bakır para yerleştirmişlerdi. Artık kimse Osiris ve Kharon'a inanmıyor. Artık piramitler de kalmadı, ölülerin ağızlarında para da. Onun yerine yeni inanç sistemleri tarafından peydahlanan yeni cenaze merasimleri, her biri acı veren bu kaçınılmaz durum ve ölümün giziyle başa çıkmaları konusunda insanlara yardımcı olan yeni mitlere dayanan yeni mitolojiler var.
Mantıklı olana bu kadar değer vermemize karşın hayatın aslında mantık dışı olanla yönetiliyor olması büyük bir ironidir. Aşk mantıklı değildir. Hüzün mantıklı değildir. Nefret, hırs, hiddet ve tamah mantıksızdır. Hatta ahlak kuralları, ahlak ve estetik de mantıklı değildir. Son derece öznel olan değerler ve standartlara bağlıdırlar. Bir grup insan için doğru, kutsal ve güzel olan, diğer bir grup insan için doğru, kutsal ve güzel olmak zorunda değildir. Her fikir ve her karar egemen bir mite dayanır Hatta kusursuzluk bile bir mittir. Yeryüzünde kusursuz bir dünya, kusursuz bir insan veya kusursuz bir aile olduğu ile ilgili elimizde bir kanıt yok.Kusursuzluk, ister Rama Rajya, ister Camelot'ta olsun, sadece mitolojide vardır. Gene de herkes bu kusursuzluk için yanıp tutuşur. Bu yanıp tutuşma sanata ilham verir, imparatorluklar kurar, devrimleri ateşler, liderleri harekete geçirir. Mitin gücü böyledir."
Devdutt Pattanaik, Mit ve Mitya, Çev. Çiğdem Erkal, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2016
